Wachlarz odcieni żółci, pomarańczu, różu, czerwieni, purpury, brązu i zieleni stwarza bajeczne wrażenie.
Obserwujemy to zwykle w naturze, rzadko próbując stworzyć podobne klimaty u siebie w ogrodzie. Niesłusznie, bo roślin tego typu nie brak.
Trawy idealnie wpisują się w takie nastroje. Większość nich już w środku lata czaruje oszałamiającymi kwiatostanami. Duża część gatunków (lub ich odmian) wzmaga efekt kolorowym ulistnieniem. Połączenie w jedność atrakcyjnych kolorystycznie odmian pozwala na uzyskanie niepowtarzalnych efektów.
Wczesne przebarwianie się pozwala na osiągniecie przyspieszonej jesieni a zastosowanie kolejnych, później przebarwiających się roślin spotęgowanie tego efektu.
Oczywiście kolorystyka liści to tylko jeden z elementów do właściwego doboru roślin - trzeba jeszcze wziąć pod uwagę m. in. wymagania glebowe, świetlne i wodne, barwę kwiatostanu, termin kwitnienia i docelową wysokość roślin. Ten ostatni czynnik jest dość istotny, gdyż większość traw będących tematem opracowania (np. miskanty, prosa, piórówki) późno staje się atrakcyjna. Zatem, by nie doprowadzić do wiosennych ?łysych plam? na rabacie, należałoby traktować je raczej jako rośliny drugiego i trzeciego planu. Dotyczy to zwłaszcza małych ogrodów, gdzie jest to szczególnie widoczne.
Większość traw żółknie, brązowieje czy też czerwienieje. Sęk w tym, że staje się to dość późno, gdyż wpływ na to mają głównie duże dobowe różnice temperatur. Z fizjologicznego punktu widzenia z grubsza wygląda to tak: niskie temperatury wpływają na rozkład chlorofilu przez co ujawnia się gama ksantofili, karotenoidów i antocyjanów ?odpowiedzialnych? za jesienną kolorystykę.
U większości gatunków niekiedy zdarzają się egzemplarze, które te cechy ujawniają dość wcześnie. Często jest to ich główny atut. Wyselekcjonowane, nazwane a następnie rozmnożone czekają na miejsce w naszych ogrodach
Wczesne przebarwianie się traw odbywa się w różnych odcieniach czerwieni, nie zauważyłem wczesnych odcieni żółci czy pomarańczu ( chyba, że zapomnimy o podlewaniu
) Najpopularniejsza czerwieniejąca trawa to Imperata cylindrica 'Red Baron' (Imperata cylindryczna), która już w czerwcu jest wspaniale wybarwiona. Roślina znana i popularna.
Imperata cylindrica/Imperata cylindrica 'Red Baron'
Swego czasu na rynek jedna ze szkółek wypuściła dużą ilość imperaty rozmnażanej z in vitro. Sadzonki te w większości nie powtórzyły cech rośliny macierzystej, rosną bardzo szybko i przez całe lato są soczyście zielone, wyprostowane i sporo wyższe - dopiero późną jesienią stają sie pomarańczowo - czerwonawe.
W jesiennym festiwalu barw prym wiodą miskanty.
Większość, jeśli nie wszystkie czerwonolistne odmiany, to prawdopodobnie mieszańce z Miscanthushus oligostachyus (miskant skąpouszkowy), choć zazwyczaj występują jako Miscanthus sinensis (miskant chiński). Palmę pierwszeństwa dzierży zdecydowanie 'Roterpfeil' ? najdoskonalszy do tej pory czerwony miskant.
Kolejne wcześnie kolorowe to 'Samurai', 'Sioux', 'Vorlaufer', 'Purpurascens', 'Afryka', 'China', 'Ghana', 'Rotfeder', 'Flammermeer'.
Później czerwonawe ulistnienie przybierają wspaniałe odmiany 'Ferner Osten', 'Malepartus', 'Rotsilber'.
Miscanthus sinensis 'Rotfeder'
Ostatnio u Tomka Grochowskiego widziałem siewkę dość dużego miskanta ładnie przebarwiającą się. Będzie czerwona polska odmiana
Na razie ochrzciłem go 'Tomek'? W Radkowie widziałem też ok. 2 metrowego miskanta ?zebrinusowatego?, którego liście w połowie października były zaczerwienione w ok. 30 %. Odmiana na razie 'NN' (czyli nieznana).Mój holenderski ?guru? miskantowy ? Hans Mesker ? wyselekcjonował nowe kolorowe odmiany, np. 'Apache'. Niedługo powinny dotrzeć do mnie do testowania
Panicum virgatum (proso rózgowate) to kolejna sztandarowa trawa jesieni. Roślina bardzo zmienna ? wyselekcjonowano z niego kilkanaście kolorowych odmian.
Panicum virgatum 'Squaw'
Generalnie w czerwieni przebarwiają się odmiany o ulistnieniu początkowo zielonym, odmiany o liściach szaro-niebieskawych żółkną. Oczywiście nie wszystkie zielone odmiany ?łapią? kolor- np. 'North Wind', choć zielona, też żółknie.
Chyba najciekawszą i wcześnie czerwoną jest 'Squaw', choć niczego nie można zarzucić trochę niższym 'Shenandoah' czy 'Rotstrahlbusch'. Inne warte uwagi to 'Kupferhirse', 'Heiliger Hain', 'Hänse Herms', 'Campfire', 'Warrior', 'Strictum?', 'Sphinx', 'Rehbraun'. Dość często można spotkać rośliny z nazwą 'Rubrum' ale to zbiorcze określenie wielu czerwonolistnych odmian.
Panicum virgatum 'Kurt Bluemel'
Panicum clandestinum
Inny gatunek prosa, o bambusowatych liściach, zdecydowanie niższy i o mniej atrakcyjnym kwiatostanie - Panicum clandestinum (proso skryte) przebarwia się we wściekłych czerwienio-różach.
Eragrostis spectabilis ? tak jak prosa ? wzmacnia jesienią kolorystykę czerwonej chmury podobnymi liśćmi.
Schizachyrium scoparium (schizachyrium miotlaste), zwłaszcza odmiany o niebieskawej kolorystyce, np. 'The Blues' przechodzi jesienią w ostry róż.
Niekiedy podobną kolorystykę przybiera Andropogon gerardii (palczatka Gerarda), choć większość jego odmian jednak czerwienieje.
Eragrostis spectabilis Bothriochloa bladhii
Spodipogon sibiricus
Botriochloa bladhii (palczatka kaukaska), też o palczastym kwiatostanie ale niższa, przybiera równie intensywne barwy na koniec sezonu.
Spodipogon sibiricus (szarobródek syberyjski) przebarwia się do czerwieni poprzez żółć i pomarańcz.
Piękne odcienie żółcio-pomarańczu przybiera Miscanthus sacchariflorus (miskant cukrowy).
Miscanthus sacchariflorus
Niestety jest ekspansywny. Wyhodowano już jego mieszańce z miskantem chińskim, które są kępowe i przejęły atrakcyjną jesienną kolorystykę liści ? 'Sommerfeder', 'Ballerina' czy seria 'JP2', 'JP3', 'JP4' ('Memory').
W zbliżonej kolorystyce przebarwia się, choć niezbyt wcześnie Miscanthus sinensis 'Graziella', żółkną też popularne miskanty chińskie - 'Kleine Fontäne' i 'Flamingo'.
Miscanthus sinensis 'Kleine Fontäne'
Sztandarowa trawa amerykańskiej prerii Sorghastrum nutans (sorgastrum zwisłe) jest bardziej pomarańczowo-żółta niż czerwona choć i ta barwa pojawia się na jego liściach.
Żółkną (z dodatkiem odcieni pomarańczu) odmiany Pennisetum alopecuroides (rozplenica japońska). Na stanowiskach o mniejszej wilgotności proces ten zachodzi szybciej ale za to wtedy piórówki gorzej kwitną. Coś za coś.
Kolejne pięknie żółknące trawy to trzęślice - Molinia arundinacea (trzęślica trzcinowata) czy Molinia caerulea (trzęślica modra). Odmiana 'Paul Petersen' przechodzi taką metamorfozę wyjątkowo wcześnie.
Żółć i pomarańcz jesienią prezentuje dość popularna Stipa arundinacea (Stipa lessoniana).
Zbliżoną przemianę przechodzi Carex testacea (turzyca ceglasta), która potrafi stać się cała pomarańczowa.
Żółkną ładnie dość popularne Uniola latifolia (owadzica szerokolistna) czy Carex montana (turzyca pagórkowa).
Luzula sylvatica (kosmatka olbrzymia) 'Winter Gold' ('Aurea') przybiera kolorystykę starego złota, startując wiosną od bladej zieleni.
Luzula sylvatica 'Winter Gold'
Żółknące liście zwieńczone chmurą drobniutkich kwiatostanów ? to jesienny ?image? niziutkiego Sporobolus heterolepis (sporobolus różnołuskowy).
Kępy Hakonechloa macra (hakonechloa wysmukła) też prezentują się w podobnej barwie, zwłaszcza odmiana 'Nicolas' zwraca uwagę.
Hakonechloa macra
Przedstawiony powyżej zestaw to oczywiście subiektywna propozycja, która będzie poprawiana i uzupełniana ? jak każdy mój tekst. Szczegółowych informacji o roślinach proszę szukać w encyklopedii traw ozdobnych, ich zamieszczanie niepotrzebnie ?rozdęłoby? i tak już długawy artykuł.
Z racji wykonywania kilku zawodów ? ?kolekcjonera?
, sprzedawcy, projektanta i wykonawcy ogrodów (z udziałem traw) staram się na rośliny patrzeć praktycznie. Chciałbym aby nabywcy interesowali się nimi nie tylko, kiedy są w okresie świetności ale także wiosną i w lecie, kiedy giną w masie zieleni i innych barw.
Mam nadzieję, że to ?zarysowanie? tematu będzie pomocne zarówno amatorom i profesjonalistom.
Chciałabym posadzić odmiany wyraźniej się różniące tak jak to jest u ciebie.
